Zeefbelichting bij zeefdruk

Praktische tips voor het maken van eigen sjablonen voor zeefdruk. We hebben de basisprincipes van zeefdruk al behandeld in onze 'Handleiding voor het zelf maken van een zeefdruk'. Nu behandelen we de details!

Wees niet bang voor zeefbelichting!

Hoewel de productie van je eigen sjablonen op het eerste gezicht ingewikkeld en moeilijk lijkt, is het eigenlijk heel eenvoudig, tenzij je meteen hoge resolutie foto's in kleur wilt afdrukken.

 

We hebben je al de basisprincipes van het maken van je eigen sjabloon geleerd op de pagina 'Zelf zeefdrukken maken'. Als je deze pagina nog niet gelezen hebt, raden wij je aan dit nu te doen. Daar leer je de essentiële stappen voor het coaten en belichten van jouw zeefdrukraam.

Je kunt hier meer tips lezen over de zeefbelichting, rekening houdend met verschillende factoren waar je tijdens de belichting op moet letten. Raadpleeg deze handleiding als jouw belichting niet wil lukken.

Maak je je zorgen over de coating en belichting van jouw eigen sjabloon of is het teveel werk? Wij nemen de belichting van jouw sjablonen graag van je over. Gebruik gewoon onze belichtingsservice.

Zeefbelichting bij zeefdruk
Zeefbelichting bij zeefdruk

Voorbereiding van de belichting van een eenkleurig sjabloon

Vereist materiaal

In deze handleiding gebruiken we de standalone belichter HyprLight 1000, onze statief belichter voor zeefdrukramen tot DIN A3-formaat en een Epson 1500W printer met Blacquer All Black-inktcartridges voor het afdrukken op zeefdrukfolies met een hoge dekking. Dit materiaal is niet absoluut noodzakelijk, maar optimaal voor de juiste belichting van jouw sjablonen. Voor eenvoudige motieven met een lijndikte van minstens 0.5mm is onze belichtingslamp en een commerciële inkjetprinter in combinatie met onze zeefdrukfolies voldoende.

Je hebt ook nodig: foto-emulsie, belichtingslamp, zeefdrukfolies, gele lamp, holrakel en decoater (als de belichting niet werkt). Deze onderdelen zijn allemaal inbegrepen in onze zeefdruksets (mini set zonder lampen).

Eventueel heel handig:een glazen plaat voor het verzwaren, spacer- onderlaag voor optimale belichting, HyprLight 1000 (vrijstaande belichter), Epson A3 printer voor het produceren van jouw belichtingssjablonen.

Factoren voor de juiste belichting van de zeef

Het is belangrijk om bepaalde specificaties goed uit te voeren voor de juiste belichting van jouw sjabloon in het zeefdrukraam. We bespreken nu de volgende zeven factoren voor het produceren van een goede zeefdruksjabloon:

Voorbereiding van de reiniging van het zeefdrukraam

Vóór de eerste coating van de zeef dient het raam goed gereinigd te worden met een ontvetter. De ontvetter lost alle vuildeeltjes en vingerafdrukken op die door het hele verwerkingsproces van verzending tot uitpakken zijn ontstaan. De ontvetter verbetert ook de hechting van de foto-emulsie. De ontvetter wordt direct uit de fles op de zeef aangebracht en de zeef wordt gereinigd met een vochtige spons of doek. Het beste is een microvezeldoek, die geen vezels op het zeefgaas achterlaat. Resterende vezels komen namelijk vast te zitten in de daaropvolgende coating en in het ergste geval kan dit leiden tot een onbruikbaar sjabloon. De ontvetter moet vervolgens grondig uit de zeef worden gewassen met water. Het afvalwater kan zonder aarzelen in het openbare afvalwater geloosd worden. Het raam moet dan absoluut helemaal droog zijn voordat het raam met foto-emulsie gecoat kan worden.

Goede coating en laag coating

De juiste coating van het raam doe je in een kleine donkere ruimte, omdat de foto-emulsie moet worden verwerkt onder geel licht of zwak kunstlicht. Gebruik hiervoor een kamer die niet verlicht wordt door daglicht. Het gebruik van foto-emulsie is optimaal met onze UV-veilige 40 Watt gele lamp, die in een commerciële E27 fitting kan worden geschroefd.

Het zeefraam wordt gecoat met behulp van de holrakel en de bijbehorende foto-emulsie. De holrakel wordt met de emulsie gevuld en gelijkmatig aan beide zijden van de zeef aangebracht. De dikte van de coating bepaalt hierbij tevens de type coating. De foto-emulsie kan bijvoorbeeld in meerdere lagen worden aangebracht. In principe wordt een 1:1 coating aanbevolen. Dat betekent dat het zeefdrukraam aan beide zijden bevochtigd is met emulsie. Voor sommige drukvarianten (bijv. voor indirecte transferdruk) is het noodzakelijk om een dikke laag op te bouwen. Er wordt bijvoorbeeld 1:3 coating gebruikt. Hierbij wordt 1 x de drukzijde (plakzijde) en vervolgens 3 x de rakelzijde (binnenkant) van de zeef gecoat. Dit resulteert in een dikkere emulsielaag aan het eind, wat nuttig is voor bijvoorbeeld zeefdruktransfers. Afhankelijk van de laag moet het zeefdrukraam langer worden gedroogd en langer worden belicht.

Standaard kun je de ramen eenvoudig aan beide zijden (1/1) coaten.

Correcte droging van het zeefdrukraam

Het gecoate raam moet optimaal gedroogd worden bij een temperatuur tussen de 20°C en 35°C. Het raam moet horizontaal worden opgeslagen met de afdrukzijde naar beneden gericht. Tijdens het drogen mag de zeef niet worden blootgesteld aan daglicht of andere UV-lichtbronnen, omdat dit de emulsie voortijdig lichtgevoelig maakt. Speciaal voor 1/2 of 1/3 coating is het belangrijk dat de zeef horizontaal wordt opgeslagen voor het drogen. Anders zou de emulsie uitlopen en ongelijkmatig drogen. Als je het gecoate raam nu op kamertemperatuur bewaart, is het uiterlijk na 6-8 uur droog.

Het droogproces kan aanzienlijk worden versneld met een föhn. Wij adviseren echter een passieve droging bij kamertemperatuur of in een droogkast. De emulsie mag niet warmer worden dan 35°C. Houd dus altijd voldoende afstand tot de zeef. Bij gebruik van een haardroger bestaat ook het risico dat het zeefdrukgaas gaat scheuren.

Als de zeef nu goed gedroogd is, kan het belicht worden met een sjabloon. Onze zeefdruksets (met uitzondering van de miniset) bevatten geschikte belichtingslampen met 400 watt voor zeefbelichting.

Draadtelling, gaasfijnheid en zeefkleuring

Afhankelijk van de fijnheid van de zeef en de kleur van het zeefgaas, kunnen de hier vermelde standaard belichtingstijden variëren. Gelieve een belichtingsmeter te gebruiken in het geval van herhaalde slechte belichting resultaten. In principe moet geel gaas altijd langer worden belicht dan wit gaas.

Type en leeftijd van de belichtingslamp

Alle foto-emulsies moeten met UV-licht worden belicht. Als referentie hebben we onze 400 Watt belichtingslamp gebruikt in al onze handleidingen over de zeefbelichting. Er zijn inderdaad veel verschillende mogelijkheden voor zeefbelichting en zelfs het gebruik van daglicht is mogelijk. Om echter consistent goede belichting resultaten te bereiken, raden wij aan onze belichtingslamp of een andere krachtige UV lichtbron te gebruiken tijdens de belichting. Bij het gebruik van vreemde producten adviseren wij het gebruik van een belichtingsmeter om de juiste belichtingstijd voor de betreffende setup te bepalen. Hoe deze calculator werkt wordt hieronder in deze handleiding beschreven.

Voor onze 400 Watt belichtingslamp bevelen we een minimale afstand van 60 cm - 70 cm aan tot het zeefoppervlak. Dit is de enige manier om ervoor te zorgen dat het volledige A3-raam voldoende belicht kan worden. Onze belichtingsstandaard en lamp (HyprLight 1000) zijn hierbij erg handig om te gebruiken. Je hebt dan meteen een kant-en-klare belichtingseenheid voor de belichting van jouw zeef.

Type en dikte van de glasplaat

Gebruik een glasplaat om de belichtingsfilm plat op het zeefgaas te drukken. Het is belangrijk dat de glasplaat UV-doorlatend is. Helaas is dit vaak niet het geval bij alle verschillende glasplaten (bijv. glasplaat van een fotolijstje). Een geteste UV-blocker-vrije acryl glasplaat is daarom handig voor de belichting.

Dekkracht van de bedrukte films of folies

Het gebruik van de beste afdruksjablonen is essentieel voor een correcte belichting van uw sjabloon. Onze ervaring leert dat dit een van de belangrijkste factoren is. Als jouw sjabloon niet zwart genoeg op de film gedrukt is, zal UV-licht op deze plek in de foto-emulsie doordringen. Daarom verhardt ook de laag onder het sjabloon. Hierdoor kan jouw motief niet goed met water uit de sjabloon worden verwijderd. Je krijgt de beste resultaten met onze zeefdrukfilms voor inkjetprinters. Stel jouw inkjetprinter zo in, dat de films afgedrukt worden met een hoge dekking. Het is vaak al voldoende om de fotokwaliteit in het dialoogvenster van de printer in te stellen.

Bepaal de juiste belichtingstijd

De juiste belichting is vooral belangrijk voor diazo-emulsies (bestaande uit twee componenten) zoals onze mega-definitie foto-emulsie. Vaak zijn er problemen met de houdbaarheid van het sjabloon, tijdens het uitwassen van de sjabloon of tijdens het afdrukken, als gevolg van onjuiste of onvoldoende belichting van de zeef. Slechte zeefhechting en kleine gaatjes veroorzaken zo veel problemen tijdens het zeefdrukken. Fouten die eenvoudig vermeden hadden kunnen worden, veroorzaken vertraging tijdens het afdrukken. Kleine gaatjes moeten met een zeefvuller worden afgedicht. In het ergste geval moet de zeef opnieuw worden gecoat en belicht. We kunnen je verzekeren dat je dit liever niet doet.

Daarom: Weet de juiste belichtingstijd voor jouw setup!

Met onze belichtingsmeter bieden wij je een tool aan die in geen enkele zeefdrukkerij mag ontbreken. Met de belichtingsmeter heb je de mogelijkheid jouw emulsie grondig te testen voor gebruik. Weet de juiste belichtingstijd voor jouw emulsie, ongeacht het product je gaat gebruiken.

Hecht de emulsie niet op de zeef na de belichting? Kan het motief niet goed worden uitgewassen? Wast de volledige emulsie na de belichting uit de zeef? Wij ontdekken de fouten!

De correcte, belichte zeef
De correcte, belichte zeef

De belichtingsmeter geeft de juiste informatie! Hoe werkt het precies?

De belichtingsmeter is eenvoudig in gebruik. Dit is een professionele bedrukte folie, verdeeld in 5 kolommen. Elke kolom heeft een resolutiedoel (cirkelvorm), een set halftoonroosters en enkele tekstregels van verschillende grootte. Alle kolommen zijn gemarkeerd met een "Factor" -nummer. Vier van de vijf kolommen zijn bedekt met een grijs filter met een verschillende dekkracht. Deze filters zorgen ervoor dat er minder of meer licht door de emulsie heengaat tijdens de belichting. Er zijn dus in principe vijf verschillende belichtingen met één film mogelijk;

Vooraf coat je jouw zeefraam zoals gebruikelijk. De emulsie moet goed gedroogd zijn. Volg de onderstaande stappen:

1. Schat de juiste belichtingstijd voor jouw emulsie. Houd je aan onze algemene richtlijnen voor de betreffende emulsie. Bij het gebruik van de 400 watt belichtingslamp en de Easy Blue emulsie, geldt een belichtingstijd van 3:30 minuten, voor de mega-definitie emulsie 10 minuten. Verdubbel nu deze belichtingstijd. Met Easy Blue is dat zeven minuten dubbele belichtingstijd.

De Belichtingscalculator
De Belichtingsmeter voor het mee-belichten

2. Gebruik nu de belichtingsmeter als de sjabloon op de zeef en belicht de zeef met de verdubbelde belichtingstijd, d.w.z. 7 minuten. Was vervolgens de zeef zoals gebruikelijk en laat het drogen. Opgelet, de Easy Blue emulsie wordt beoordeeld met de natte sjabloon. Zodra de sjabloon droog is, merk je geen kleurverandering meer!

3. Bepaal de juiste belichtingstijd nu als volgt:< br/> De sjabloon toont variaties in kleur van de ene factor naar de volgende. Volg de kleurverandering van de lichtste naar de donkerste totdat de kleurverandering stopt. De factor waarbij de kleurverandering stopt is de kolom met de optimale belichtingstijd. Vermenigvuldig de factor van de kolom met de gebruikte belichtingstijd.

Voorbeeld: Belichtingstijd 10 minuten x factor 0.7 = 7 minuten optimale belichtingstijd

Houd er rekening mee dat een kleurverandering tussen factoren 0.7 en 1 duidt op onderbelichting. In dit geval kun je de belichtingstijd verdubbelen en opnieuw belichten! Onderbelichte sjablonen hechten slecht aan de zeef en zijn moeilijk te verwijderen. Let er ook op dat fijne details, zoals hoge resolutie halftonraster en fijne haarlijnen van minder dan 0.5mm niet meer voldoende belicht kunnen worden met een halogeenspot. Dit vereist een sterke UV-lichtbron met behulp van een vacuümbelichter.

 

Geslaagde belichting met een belichtingsmeter
Geslaagde belichting met een belichtingsmeter

Onderzoek nu de belichte sjabloon:

1. De sjabloon toont de kleurvariaties van de verschillende factoren.
Volg deze kleurverandering van licht naar donker. De factor waar de kleurverandering
ophoudt, geeft de optimale belichting weer.

2. Als je nu de juiste belichtingsfactor hebt bepaald, vermenigvuldig je deze nu
met de factor met de verdubbelde belichtingstijd. Dit is het resultaat bij onze belichting
Bijvoorbeeld, de verdubbelde belichtingstijd van 7 minuten vermenigvuldigd met< br /> de factor 0.7 (bepaalde optimale factor) = 4.9 minuten = ca. 5 minuten.
Je hebt nu dus de juiste belichtingstijd voor jouw belichting-setup bepaald.

3. Onderbelicht: Als de sjabloon dan bij een volgende belichtingstest met de nieuw bepaalde belichtingstijd van iets minder dan 5 minuten (weer met behulp van de calculator), tussen factor 0.7 en 1 nog kleurverschillen vertoont, verdubbel dan de belichtingstijd opnieuw en herhaal de test tot je de optimale belichtingstijd hebt bereikt.

Als je ondanks onze instructies nog vragen hebt over zeefbelichting, stuur ons dan een e-mail

 

De correct belichte zeef
De voltooide sjabloon