Zeefdruk zelf maken

Wat zeefdruk eigenlijk is, hebben we al beschreven op onze pagina 'Wat is zeefdruk'. In deze handleiding leggen we nu in tien eenvoudige stappen de basis van zeefdruk uit.

Stap 1: Welk materiaal wil je bedrukken?

Als eerste stap moet je eerst beslissen op welk oppervlak je jouw ontwerp wilt afdrukken. Voor elk te bedrukken materiaal is er een optimaal zeefdrukgaas en de juiste inkten. Daarom is het belangrijk dat je eerst weet wat je gaat bedrukken. Daaruit volgt dan de keuze van het zeefdrukgaas, welke is voor jou het beste;

Bespannen zeefdrukramen zijn niet alleen verkrijgbaar in verschillende formaten, maar ook met verschillende gaasdichtheden. Het is belangrijk dat je het juiste zeefdrukgaas kiest voor jouw afdrukken. Voor de eerste prints op textiel adviseren wij een raam met een gaasdichtheid van 54T, een allround zeefdrukgaas voor diverse toepassingen

De eerste afdrukken op papier kunnen worden gemaakt met een zeefdrukraam met gaastype 90T. Als je de indeling van gaassoorten en hun toepassingen in meer detail wilt zien, bekijk dan onze tabel op de pagina 'Wat is zeefdruk'. Je kunt dan de tabel gebruiken om het geschikte zeefdrukraam met de juiste gaasdichtheid voor jouw project te selecteren

Maak jouw eigen zeefdrukken
Maak jouw eigen zeefdrukken

Stap 2: Selectie van het ontwerp en pastend maken van de afbeeldingen voor zeefdrukken

Als je eenmaal hebt besloten welk materiaal je wilt bedrukken, moet je nog het ontwerp kiezen en voorbereiden, zodat je het kunt gebruiken voor zeefdrukken. Voor de eerste paar prints raden we aan om eerst eenkleurige ontwerpen met een egale kleurachtergrond, dus zonder verloop, te kiezen. Uitstekend hiervoor zijn letters en eenvoudige, egale oppervlakken. Verlopen (zoals bijvoorbeeld in foto's) en meerkleurige motieven kunnen worden gedrukt met zeefdruk, maar zijn veel moeilijker te realiseren en voor beginners niet aan te raden. Dit onderwerp bespreken we later op een andere plek.

Een ontwerp zonder kleurverloop
Een ontwerp zonder kleurverloop
Je ontwerp moet helemaal zwart zijn
Je ontwerp moet helemaal zwart zijn.
Druk je ontwerp af op folie
Druk je ontwerp af op folie

Om een eenkleurig ontwerp te gebruiken als een sjabloon voor de belichting, moet deze afbeelding volledig zwart zijn. (RGB: 000000 of CMYK: 10, 0, 0, 100). Het ontwerp moet worden afgedrukt op een transparante film met een inktjet of laserprinter. We raden bij het gebruik van inktjet printers aan om onze zeefdruk films te gebruiken. Ook raden wij Photoshop aan om de afbeelding te bewerken, maar is niet absoluut noodzakelijk. Gratis software voor het bewerken van afbeeldingen zijn bijvoorbeeld Paint.net en Inkscape (vector afbeeldingen).

Download

Je kunt ons demo ontwerp "Mutant Astronaut" downloaden, om een idee te krijgen, hoe je jouw eigen ontwerpen voorbereidt voor het zeefdrukken. (Inbegrepen zijn de bestandsformaten: PSD (Photoshop), TIF, PNG, JPG) (10MB).

In principe is het van belang dat de folies met jouw motief gitzwart bedrukt zijn, zodat er geen licht door het onderwerp kan doordringen. Na het afdrukken van de folie houd je de folie het beste eenmaal in het licht. Je moet niet door de druk heen kunnen kijken. Als een dergelijke afdruk je niet lukt, kun je het beste twee folies afdrukken. Deze kun je dan tijdens de belichting over elkaar leggen.

Foto's en afbeeldingen met kleurverloop kunnen echter ook met zeefdruk worden afgedrukt. Hiervoor moet het beeldmateriaal eerst worden gerasterd. Dit proces zullen we later uitleggen op een andere plek.

Stap 3: Het zeefdrukraam goed reinigen voor gebruik

Voor het eerste gebruik moet het zeefdrukraam vet- en stofvrij zijn (geen vingerafdrukken) zodat de foto-emulsie goed kan hechten. Na het uitpakken van het raam moet deze daarom eerst gereinigd worden met ontvetter, goed gewassen en vervolgens gedroogd worden.

 

De ontvetter is veilig en kan normaal via de riolering worden verwijderd. Je kunt het zeefdrukraam dus ook wassen in bad of onder de douche. Het zeefdrukraam kan dan vervolgens worden gedroogd met een föhn. Zorg ervoor dat je altijd een afstand houdt van minimaal 10 cm van de zeef, want deze kan scheuren bij een te hoge temperatuur. Als alternatief kan het raam ook worden gedroogd in de lucht of op een verwarming.

 

Zeefdrukraam voor gebruik zorgvuldig ontvetten en wassen
Zeefdrukraam voor gebruik zorgvuldig ontvetten en wassen

Stap 4: Het bedekken van het zeefraam met foto-emulsie

Om een kant-en-klare sjabloon in het zeefdrukraam te vervaardigen, heb je eerst foto-emulsie nodig. Deze vloeistof wordt met een holrakel aan beide zijden van het raam aangebracht.

De foto-emulsie is gevoelig voor licht! Pas dus op tijdens de verwerking! Gelieve alleen te gebruiken in het donker of onder geel licht!

Zorg er eerst voor dat de ruimte waarin je werkt wordt verduisterd, voordat je de verpakking van de foto-emulsie gaat openen. Er mag geen fel daglicht in de kamer binnendringen. Heb je geen geschikte ruimte hiervoor, voer dan dat deel van de coating en de belichting in het donker uit. Gebruik een kaars of een zeer zwakke kunstmatige lichtbron, zodat je nog wel iets kunt zien.

Video: Het coaten van een zeefdrukraam

Optimaal is hier, zoals ook bij het ontwikkelen van een foto, het gebruik van van een gele gloeilamp, die voortijdige belichting van het foto-emulsie voorkomt, maar toch voor voldoende licht zorgt om goed te kunnen zien.

Waarom is dit allemaal nodig? Onze foto-emulsie is zeer gevoelig voor licht en wordt hard onder UV licht. Dit chemisch / fysisch proces gebruiken we bij het maken van onze sjablonen. We bieden twee verschillende foto-emulsies aan voor verschillende toepassingen. Zo is bijvoorbeeld de foto-emulsie Easy Blue een gemakkelijk te gebruiken emulsie voor het afdrukken van eenvoudige ontwerpen met onze inkten op waterbasis. Met onze Mega Definition emulsie krijg je een foto-emulsie die ook nog eens bestand is tegen oplosmiddelen. Deze emulsie kan zelfs de kleinste details volledig belichten, om bijvoorbeeld foto's te belichten met een halftoonraster. De betreffende handleiding vind je in instructies onder > Halftoonraster.

Ten eerste, moet je het zeefdrukraam aan beide kanten met foto-emulsie bedekken. De holrakel wordt hiervoor gevuld met de foto-emulsie. Doe zoveel foto-emulsie in de holrakel dat deze voor de helft gevuld is. Met de foto-emulsie bestrijk je nu het zeefgaas aan beide kanten. Het frame wordt hiervoor in een gemakkelijke hoek gehouden. De rand van de holrakel wordt nu op zeef gezet, gekanteld in de richting van het zeefgaas en vervolgens snel omhoog getrokken over de zeef, zo gauw de emulsie alle zijden van het zeefdrukgaas raakt.

Holrakel half vullen met emulsie
Holrakel half vullen met emulsie
Holrakel tegen het gaas houden
Holrakel tegen het gaas houden
Foto-emulsie
Foto-emulsie op het gaas aanbrengen

Het is belangrijk dat de rand van de holrakel altijd in contact is met het zeefgaas. Alleen op deze manier lukt het om de zeef goed te bedekken. Daarbij moet de sleuf goed tegen het zeefdrukgaas gedrukt worden.

Wanneer het zeefdrukraam nu gecoat is, moet het worden gedroogd. Dit kan bijvoorbeeld met een föhn gedaan worden. Als alternatief kan het raam horizontaal en in het donker bewaard worden om te drogen. Wij raden aan het raam snel te drogen met een haardroger, tenzij een droogkast beschikbaar is. Zorg ervoor dat je de föhn op een afstand van minstens 10 cm houdt. Je moet ook controleren of de zeef niet te heet wordt, want het kan barsten. Als het raam droog is (dat herken je doordat de emulsie niet meer glanzend is en niet meer plakt - test dit even met je vinger - ), kun je met de belichting starten. Nu wordt het pas echt leuk!

Maak je eigen zeefdruk
Zeefbelichting met de HyprLight 1000 Belichter

Stap 5: Het belichten van de zeef met een eigen ontwerp

De belichting vindt plaats door middel van UV-licht. Het kan ook met zonlicht worden gedaan, maar de methode is te onvoorspelbaar afhankelijk van de weersomstandigheden. Als je reproduceerbare, altijd dezelfde goede belichting resultaten wilt bereiken, raden wij een belichtingslamp aan.

Eerst leg je de folie met het motief omgekeerd op de buitenzijde (de zijde waarop het gaas is geplakt) van de gedroogde zeef. Hecht de folie met doorzichtig plakband op het zeefraam.

Bescherm de binnenzijde van het raam met een stuk karton, krant of fotokarton tegen de stralen van het licht. Optimaal hiervoor is de spacer- onderlaag die precies past voor onze A3 zeefdrukramen. Bij het gebruik van onze 400 watt belichtingslamp, geldt een belichtingstijd van 3:30 minuten voor de foto-emulsie Easy Blue. Gebruik je echter zonlicht, dan belicht je de zeef maximaal 1 minuut.

Belangrijk tijdens het belichten met daglicht: belichten doen je het beste in de schaduw en nooit in direct zonlicht. Voor en na de belichting moet je het raam tegen verdere lichtinval beschermen, bijvoorbeeld door middel van twee stukken karton of een zwarte vuilniszak.

Stap 6: Het ontwikkelen van de sjabloon met water

Zorg er altijd voor dat het pas belichte raam niet onderhevig is aan verdere, intense lichtbestraling totdat het ontwerp daadwerkelijk uit het scherm gewassen is, ofwel ontwikkeld is. Is de belichting uitgevoerd, neem dan de folie van de zeef en bevochtig het aan beide zijden met water. Je kunt de zeef bijvoorbeeld ook gewoon afdouchen of afwassen met een waterslang. Het is optimaal als je de zeef een waterbad van één tot twee minuten kunt geven. Lukt dat niet, houd dan zo lang de waterstraal op de zeef tot het ontwerp volledig wordt uitgewassen. Dit moet na 2-3 minuten lukken. Als alternatief kun je de zeef aan beide zijden met water nat maken gedurende 2 minuten en daarna alle emulsie resten uit de sjabloon wassen.

Het ontwikkelen van het sjabloon met water
Het ontwikkelen van het sjabloon met water
Zeefdrukraam is met het ontwerp belicht
Zeefdrukraam is met het ontwerp belicht

Is het ontwerp na een paar minuten, slechts vaag of onvolledig of helemaal niet ontwikkeld, dan is dit een teken van overbelichting.

Wat kan leiden tot overbelichting? Er kunnen verschillende redenen zijn:

  1. Je hebt de zeef te lang blootgesteld aan een lichtbron
  2. Je hebt de zeef blootgesteld aan een te ??sterke lichtbron (zoals direct zonlicht)
  3. De afbeelding was niet voldoende dekkend afgedrukt op de folie, zodat licht door de afbeelding op de foto-emulsie kon komen.

Indien de gehele foto-emulsie van de zeef kan worden gewassen met water, is dit altijd een indicatie voor onderbelichting, of het gebruik van chemische stoffen waardoor de hechting van de emulsie op de zeef verslechterd. Gebruik alleen onze, op elkaar afgestemde producten om zulke oorzaken van fouten te voorkomen.

Als de belichting succesvol was, heb je een kant-en-klare sjabloon waarmee je nu correct kunt afdrukken. Nu kan de sjabloon ook weer worden blootgesteld aan daglicht. Als jouw sjabloon niet zoals gewenst is ontwikkeld, moet je het onmiddellijk weer van de zeef verwijderen. De remover wordt dan eenvoudig met een spons of een sprayfles aan beide kanten van de zeef aangebracht. Na een paar seconden kun je de emulsie vervolgens met behulp van een spons uit de zeef wassen. Was het nu grondig uit met water, droog de zeef en coat het weer voor een verdere belichting.

Stap 7: Voorbereiding van de eerste zeefdrukken

De zeef moet eerst drogen. Je kunt met een niet-pluizend doekje dit proces versnellen. Wrijf echter niet met de doek door het ontwerp, resten van de emulsie in het water kunnen de zeef later verstoppen. De zeef wordt na het drogen bij de randen met afplakband afgeplakt omdat tijdens het drukken geen inkt door de randen mag komen. Dan is de zeef klaar voor de afdruk. In ons geval bedrukken we met ons ontwerp een T-shirt. Het leuke van zeefdruk: Na een paar seconden heb je een duurzame, mooie afdruk van hoge kwaliteit in je handen. Ook grote aantallen kunnen snel vervaardigd worden met zeefdruk wanneer de sjabloon eenmaal gemaakt is. Zo kun je bijvoorbeeld, 100 T-shirts met behulp van zeefdruk binnen 1-2 uur afdrukken.

Stap 8: Afdrukken met ecologische inkten op waterbasis

Vooral in textieldruk, is het belangrijk dat de kleuren geen chemicaliën bevatten die schadelijk zijn of allergene reacties veroorzaken. Daarom hebben we bijvoorbeeld alleen zeefdrukinkten die Oeko-Tex 100 conform zijn en die veilig zijn voor de gebruiker en de drager van de kleding. Met deze inkt bedrukken we in dit voorbeeld een T-shirt. We leggen het voorbereide zeefdrukraam op de textiel, strijken de inkt op de zeef en strijken de inkt met behulp van het zeefdrukrakel door de zeef.

Als we nu het raam verwijderen, hebben een vlekkeloze afdruk. De afgedrukte kleur droogt nu in de lucht en moet na het drogen nog eenmaal binnenste buiten worden gestreken (heetste stand). Voor grotere hoeveelheden raden we aan om een droogrek te gebruiken voor het drogen van de afdrukken. Bovendien, is het ook raadzaam om een ??professionele zeefdrukmachine te gebruiken als je grotere hoeveelheden wilt afdrukken. Met een juiste druktafel zal het gehele drukproces veel sneller en gemakkelijker gaan.

In deze handleiding wordt de Pro Set gebruikt.

Zeefdruk op een T-shirt met de Pro Set
Zeefdruk op een T-shirt met de ProSet
Zeefdrukinkt wordt met de rakel door het ontwerp gedrukt
Zeefdrukinkt wordt met de rakel door het ontwerp gedrukt
Het bedrukte T-shirt is klaar
Het bedrukte T-shirt is klaar

Stap 9: Reiniging zeef, gereedschap en zeef worden gereinigd

Na het afdrukken kunnen alle gereedschappen, zoals rakel, zeefdrukraam en spatels die in kontact zijn gekomen met de inkt, weer met water worden gereinigd. In het bijzonder moet de zeef goed met zeefreiniger en water afgewassen worden. Helaas, hebben inkten op waterbasis niet alleen positieve eigenschappen, maar ook een groot nadeel: ze drogen snel in de zeef en moeten snel worden verwerkt. Daarom moet je ??geen lange pauzes laten ontstaan bij het afdrukken met waterinkten. In het ergste geval, droogt de kleur in de zeef en kan het alleen met veel moeite worden verwijderd. Dus zeefdrukinkten nooit laten drogen in de zeef.

Een goede uitzondering in dit opzicht is echter ons nieuw kleursysteem HyprPrint TEXPRO. Deze zeefdrukinkt op waterbasis droogt heel langzaam in de zeef en kan heel gemakkelijk met onze biologische zeefreiniger uit de zeef gewassen worden.

T-Shirt zeefdruk met TEXBASIC zeefdrukinkt
T-Shirt zeefdruk met TEXBASIC zeefdrukinkt

Stap 10: Het reinigen van een zeefdrukraam - Van oud naar nieuw

Zoals beschreven in stap 4 kan een met foto-emulsie bedekte en belichte zeef weer worden gereinigd, zodat het weer opnieuw kan worden gebruikt voor een nieuw ontwerp. Je hoeft alleen op beide zijden van de zeef de remover aan te brengen, een paar seconden te wachten en vervolgens de zeef met behulp van water schoon te maken en uit te wassen. Na het opnieuw ontvetten moet je de zeef dan weer vervolgens laten drogen voordat het weer opnieuw kan worden gecoat. Dit kun je allemaal gemakkelijk ook thuis doen.

Dit zijn de basisstappen voor het creëren van een zeefdruksjabloon.

Met onze verschillende basisuitrustingen, die inbegrepen zijn bij onze zeefdruk sets, kun je zelf je zeefdrukraam coaten, belichten, ontwikkelen en aansluitend je eerste zeefdrukken op papier, karton of textiel maken.

Klik hier om onze zeefdruk sets te bekijken

Foto-emulsie van het zeefdrukraam verwijderen
Foto-emulsie van het zeefdrukraam verwijderen